ازدواج فامیلی از دیدگاه مشاور ژنتیک و عقاید

ازدواج فامیلی به ازدواجی اطلاق می‌شود که بین افرادی صورت می‌گیرد که از یک خانواده یا قومیت و یا نسبتی مشترک هستند. به عبارت دیگر، ازدواج فامیلی زمانی رخ می‌دهد که دو نفر که در حال ازدواج هستند، در ارتباط خویش به عنوان اعضای یک خانواده، قومیت یا نسبت مشابه باشند.

ازدواج فامیلی در برخی فرهنگ‌ها و مناطق جهان هنوز به عنوان یک رویه‌ای معمول بوده واز اهمیت اجتماعی بالایی برخوردار است. این نوع ازدواج احتمال دارد به دلایل فرهنگی، اقتصادی یا اجتماعی انجام شود.

در برخی موارد، ازدواج فامیلی ممکن است به تقویت و حفظ میراث فرهنگی و تقویت ارتباطات خانوادگی منجر شود. با این حال، در بسیاری از جوامع مدرن، ازدواج‌های بر پایه عشق و انتخاب شخصیت‌ها بیشتر مورد ترجیح است و ازدواج فامیلی کمتر معمول است. ما در این مقاله از بیا توعروسی “راهنمای معرفی باغ تالار عروسی“ به بررسی ازدواج فامیلی از دیدگاه مشاور ژنتیک و اسلامی می‌پردازیم و با مزایا و معایب آن آشنا خواهیم شد.

ازدواج فامیلی و مشکلات ژنتیکی

 ازدواج فامیلی ممکن است به مشکلات ژنتیکی منجر شود. این به دلیل این است که در این نوع ازدواج، افراد دارای هم ‌سرطانی نزدیک درجه هستند و احتمال انتقال ژن‌های ناپسند یا مشکلات ژنتیکی به نسل‌های آینده بالا می‌رود. این مشکلات می‌توانند در افراد متولد شده از این نوع ازدواج ایجاد مشکلات سلامتی و یا ناتوانی‌های جسمی و ذهنی را به همراه داشته باشند.

برخی از مشکلات ژنتیکی که ممکن است در ازدواج فامیلی به وجود آیند عبارت‌اند از:

1. بیماری‌های متابولیک و ژنتیکی: این موارد شامل بیماری‌هایی مانند فنیل ‌کتونوری، بتا تالاسمی، بیماری پمفیگوس و... است.
2. امراض وراثتی چشمی: مانند رتینوبلاستوما و رتینیت پیگمنتوزا نشان‌دهنده بیماری‌های ارثی هستند.
3. مشکلات قلبی و عروقی: از جمله مشکلاتی که ممکن است به وسیله ازدواج فامیلی منتقل شوند.
4. ناتوانی‌های ذهنی: مثل اتیسم و اختلال‌های طیف آن.
5. سندرم‌ها و بیماری‌های ژنتیکی: مانند سندرم داون، سندرم اسمیت لمیت اُپیتز، بیماری هانتینگتون و...

به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، ازدواج‌های فامیلی ممنوع و یا محدود شده‌اند. توصیه معمول در این زمینه ازدواج با افرادی است که نسبت قرابت آن‌ها دورتر باشد تا احتمالات مشکلات ژنتیکی کاهش یابد. اگر در خصوص ازدواج فامیلی سؤال یا نگرانی دارید، مشاوره از متخصصین بهداشت و ژنتیک می‌تواند به شما کمک کند.

بیشتر بدانید: معیار هایی که در انتخاب همسر آینده شما نقش مهمی دارند

ازدواج فامیلی چه مشکلاتی دارد ؟

طبق آزمایش‌های زیستی نوزادانی که حاصل ازدواج فامیلی هستند با خطر ابتلا به معلولیت و مشکلات ژنتیکی رو به رو خواهند بود. در ازدواج فامیلی نسبت به ازدواج غیر فامیلی تعداد تولد نوزادان با عارضه نابینایی، عقب ماندگی ذهنی، بیماری‌های پوستی و جسمی بیشتر است؛ تا جایی که می‌توان گفت به طور تقریبی این مسائل و مشکلات در ازدواج‌ های فامیلی دو برابر سایر ازدواج‌ها هستند.

ازدواج فامیلی می‌تواند با مشکلات و ریسک‌های مختلفی همراه باشد که باید به آن‌ها توجه داشت. در این نوع ازدواج، افراد دارای ارتباطات نزدیک خونی و خانوادگی هستند که ممکن است منجر به مشکلات زیر شود:

1. افزایش ریسک مشکلات ژنتیکی: ازدواج فامیلی افزایش احتمال انتقال بیماری‌ها و مشکلات ژنتیکی به نسل‌های آینده را دارد. این شامل بیماری‌های وراثتی و ژنتیکی مانند تالاسمی، بیماری‌های متابولیک و... می‌شود.
2. کاهش تنوع ژنتیکی: در ازدواج فامیلی، احتمال اینکه هر دو والدین دارای ژن‌های مشابه باشند، بالا می‌رود که منجر به کاهش تنوع ژنتیکی در نسل می‌شود.
3. افزایش ریسک بیماری‌های واگیر: با توجه به اینکه افراد در ازدواج فامیلی شباهت‌های ژنتیکی بیشتری دارند، احتمال انتقال بیماری‌ها و عفونت‌های واگیردار نیز بالاتر است.
4. تضعیف روابط خانوادگی: در برخی موارد، ازدواج فامیلی ممکن است منجر به پیچیدگی‌ها و تضعیف روابط خانوادگی شود، به خصوص اگر مشکلات ژنتیکی در نسل‌های بعدی ظاهر شود.

به همین دلیل، در بسیاری از کشورها، ازدواج‌های فامیلی ممنوع و یا محدود شده‌اند و توصیه معمول ازدواج با افرادی است که نسبت نزدیکی آن‌ها دورتر باشد.

مواردی که باید قبل از ازدواج فامیلی به آن توجه کرد چیست ؟

• آزمایش ژنتیک: در صورتی که دختر و پسر دارای نسبیت قومی هستند، اکیداً توصیه می‌شود قبل از ازدواج به آزمایشگاه خون مراجعه کرده و آزمایش ژنتیک را انجام دهند. در این نوع آزمایش، خطرات مربوط به ازدواج فامیلی مشخص خواهد شد. همچنین علاوه بر آن باید با مشاوره ژنتیک مشورت کنند تا با مشکلات ناشی از ازدواج فامیلی بیشتر آشنا شوند.
• تشخیص بیماری ژنتیک با استفاده از روش NGS: در این نوع روش که " نسل جدید تعیین توالی" نامیده می‌شود، همه ژن‌های مرد و زن را مورد بررسی قرار می‌دهند و بیماری‌هایی را که هر کدام ناقل آن هستند را تعیین می‌کنند.

بهترین نوع ازدواج فامیلی

 در رابطه با این موضوع باید گفت بهترین حالت ازدواج فامیلی وقتی است که طرفین با هم نسبت خونی ندارند. در واقع افرادی که جدشان با شما یکی است و هم خون هستند مناسب ازدواج ب شما نخواهند بود.

اگر نسبت فامیلی به این شکل باشد که مثلاً دختر خانواده با پسر یکی از اقوام شوهرعمه و شوهرخاله یا برادر زن عمو ازدواج کند؛ بنا به شناختی که از خانواده‌ها از هم دارند، بهترین گزینه برای ازدواج فامیلی است.

در هر ازدواجی اگر دوران آشنایی مدتی طول بکشد، بهتر خواهد بود؛ چراکه دختر و پسری که با هم آشنایی فامیلی دارند بیشتر می‌توانند از یکدیگر شناخت پیدا کنند و از نکات ریز اخلاقی هم با خبر شوند. بهترین ازدواج فامیلی، ازدواجی است که خانواده‌ها با آگاهی قدم پیش می‌گذارند و معاشرت‌ها  می‌تواند با ترتیب دادن مهمانی‌های خانوادگی، هدف‌دار باشد.

کدام ازدواج فامیلی خطرناک است ؟

در پاسخ به این پرسش باید گفت ازدواج فامیلی یکی از انواع ازدواج است که بسیاری طرفدار آن هستند و برخی نیز مخالفت دارند. این نوع پیوند میان افراد به علت تناسب خانواده‌ها و شناختشان از یکدیگراز مزایای بسیاری برخوردار است  اما از طرف دیگر مشکلاتی نیز با خود به همراه دارد. ازدواج‌های خونی که جد پسر و دختر در آن یکسان باشد، از همه خطرناک‌تر است؛ همچنین یکی از مهم‌ترین معایب آن، مشکلات ژنتیکی خواهد بود که در ادامه به آن اشاره خواهیم کرد.

مزایای ازدواج فامیلی

ازدواج فامیلی ممکن است برخی مزایا و فواید داشته باشد، اما باید توجه داشت که این مزایا معمولاً با ریسک‌ها و مشکلاتی همراه هستند. برخی از مزایا و فواید ازدواج فامیلی عبارت‌اند از:

• تناسب آداب و رسوم خانواده‌ها
• افزایش میزان شناخت
• سازگاری بیشتر زوجین و دوام زندگی زناشویی
• تحکیم روابط قومی
• کاهش هزینه‌های مربوط به عقد و عروسی
• حفظ دارایی داخل خانواده و انتقال آن از نسلی به نسل دیگر
• تجربه‌های مشترک: زندگی با شخصی که از یک خانواده و فرهنگ مشابه است، ممکن است تجربه‌های مشترک و اشتراک‌گذاری ارزش‌ها و باورها را فراهم کند.
• حفظ تاریخچه و فرهنگ خانوادگی: ازدواج فامیلی می‌تواند منجر به حفظ تاریخچه، فرهنگ و سنت‌های خانواده شود.

معایب ازدواج فامیلی

ازدواج فامیلی می‌تواند همراه با معایب و ریسک‌های مختلفی باشد. برخی از معایب ازدواج فامیلی عبارت‌اند از:

1. احتمال افزایش بیماری‌های ژنتیکی
2. عدم تحقیق کردن درباره طرف مقابل
3. شرایط جدایی سخت
4. افزایش دخالت خانواده‌ها

به همین دلیل، ازدواج فامیلی باید با دقت و در صورت وجود شرایط مناسب، انجام شود و با وجود نشانه‌ها یا خطرات ژنتیکی، توصیه می‌گردد از این نوع ازدواج خودداری باید کرد.

بیماری های ناشی از ازدواج فامیلی

چیزی که اکثر مردم گمان می‌کنند این است که مشکلات حاصل از ازدواج فامیلی فقط مختص فرزند زوجین می‌شود در صورتی که این نوع از ازدواج سبب بروز بیماری‌هایی در دو طرف نیز می‌گردد. مریضی‌های ازدواج فامیلی عبارت‌اند از:

• احتمال نقص ایمنی
• احتمال سقط جنین
• معلولیت در کودکان
• بیماری سندرم داون
• احتمال ابتلای زوجین به بیماری شب کوری
• سندرم کلاین فلتر
• سندرم ترنر
• سندرم نونان
• سندرم فنیل کتونوریا
• دستروفی عضلات
• فلج مغزی
• کاتاراکت

ازدواج فامیلی در اسلام

در اسلام، ازدواج فامیلی مجاز است ولی پیامبر اسلام، محمد (ص) توصیه کرده‌اند که پیوند با افرادی که از یک نسل و فامیل هستند، محدود شود. این توصیه به منظور حفظ سلامتی و سلامت ژنتیک نسل‌های آینده است.

به عنوان مثال، پیامبر(ص) در بعضی از حدیث‌ها توصیه کرده‌اند که افراد به دنبال ازدواج با افرادی بگردند که از نسل و قوم مختلفی باشند. این توصیه به منظور افزایش تنوع ژنتیک و جلوگیری از انتقال بیماری‌های ژنتیکی است.

ازدواج فامیلی از نظر اسلام ، به تنهایی مجاز است اما توصیه می‌شود که این نوع ازدواج با احتیاط و در شرایط خاص صورت گیرد و در صورتی که وجود مشکلات ژنتیکی مشخص نشده، از این نوع ازدواج خودداری شود.

در کشورهای اسلامی مختلف، تدابیری نیز برای کنترل و محدود کردن ازدواج‌های فامیلی به منظور حفظ سلامتی نسل‌های آینده، اتخاذ شده است. اگر بخواهیم به صورت تفصیلی در روایات، مسئله ازدواج فامیلی را مورد بررسی قرار دهیم، متوجه خواهیم شد که برخی روایت‌ها آن را نهی کرده و بعضی نیز این فرایند را امری مستحب می‌دانند. در ادامه چند نمونه از این روایت‌های اسلامی را بیان می‌کنیم:

روایت در باب نهی ازدواج فامیلی:

1. پیامبر خدا (ص) فرمود: "با غریبه ازدواج کنید تا فرزند ضعیف به دنیا نیاورید"
2. از امام صادق (ع) روایت شده است که فرمود:"با خویشان نزدیک ازدواج نکنید؛ چراکه فرزند ضعیف پدید می‌آید."

شاید به استناد این احادیث و توصیه‌های پیشگیرانه پزشکان و متخصصان ژنتیک است که برخی فقیهان معاصر ازدواج فامیلی را مکروه دانسته‌اند.

روایت در باب تأیید ازدواج فامیلی:

1. امام سجاد فرمود:" کسی که برای خدا و صله رحم ازدواج کند، خدا او را به تاج پادشاهی و کرامت سرافراز می‌کند."
2. روایت‌های تاریخی مثل ازدواج امام علی (ع) با حضرت فاطمه (س) که نوه عمویش بود.
3. روایت تاریخی از ازدواج امام سجاد (ع) با دختر امام حسن (ع) که دختر عمویش بود.
4. ازدواج حضرت زینب (س) با عبدالله ابن جعفر که پسر عمویش بود.

ازدواج فامیلی در کدام کشور ها ممنوع است ؟

ازدواج فامیلی در میان کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا بیشتر از سایر دنیا رواج دارد. با این حال برخی کشورها مانند چین، تاجیکستان، برخی ایالات آمریکا و ... ازدواج فامیلی را ممنوع اعلام کرده‌اند. این کشورها به علت معایبی که ازدواج فامیلی دارد، با کمک قانون تصمیم به جلوگیری کرده است. ازدواج فامیلی در کشور ایران نیز حدود 20 تا 30 درصد دنیا را در بر گرفته است.

نظرعلم درباره ازدواج فامیلی

همانطور که گفته شد، مهم‌ترین دلیل مخالفت علم با ازدواج فامیلی ، افزایش احتمال تولد نوزادی با مشکلات ژنتیکی است. پزشکان و متخصصان، استفاده از مشاور ژنتیک را امری ضروری می‌دانند و اما در مورد کسانی که نسبت خویشاوندی دارند، تأکید بیشتری دارند؛ حتی اگر نسبت فامیلی نزدیک نباشد. همچنین طبق تحقیقات گفته شده، کودکانی که مادر و پدرشان با هم فامیل هستند از نظر IQ پایین‌تر هستند.

سخن آخر

ما در این مقاله، درباره ازدواج فامیلی از دیدگاه مشاور ژنتیک و عقاید، مشکلات و بیماری‌های ناشی از این ازدواج، معایب و مزایای آن و ... بررسی کردیم تا از درباره اهمیت این نوع ازدواج در ایران و کشورهای خارجی بیشتر آگاه شویم.

لازم به ذکر است، شما می‌توانید با مراجعه به مجله بیاتو عروسی در رابطه با مشاوره قبل از ازدواج و تمام نکاتی که باید راجع به آن بدانید و ... اطلاعات کافی و مفید به دست آورید.