مراسم عروسی یکی از شادترین مراسمهای ایرانی است و آداب عروسی و تشریفات عروسی در بین اقوام مختلف متفاوت است. در واقع جشن گرفتن مراسم نامزدی، عقدکنان، حنابندان و عروسی در بین همه اقوام ایرانی رایج است، با این وجود کسانی که میخواهند با شخصی از یک قوم دیگر ازدواج کنند باید جزئیات آداب عروسی آن قوم را بدانند. هرچند بسیاری از این آداب و رسومها امروزه کمرنگ شدهاند، ولی میتوانید با انجام آنها مراسم عروسی متفاوتی داشته باشید. در این مقاله از بیا تو عروسی “راهنمای معرفی باغ تالار عروسی“ به مطالعه آداب عروسی و رسم هر قوم ایرانی میپردازیم.
در آداب عروسی ترکها، اولین مرحله ازدواج سنتی این است که مادر، خواهر، خاله یا عمه داماد، دختری را انتخاب و به خواستگاری او بروند. سپس یک جلسه دیگر با حضور داماد به خانه دختر رفته و اگر تا این مرحله هر دو طرف راضی باشند، جلسه دیگری با حضور پدران عروس و داماد برگزار میشود.
یکی از آداب عروسی جالب ترکها این است که تا زمانی که خانواده داماد دختر را تائید نکرده باشند، در جلسات خواستگاری شیرینی سرو نمیشود؛ زیرا شیرینی و کیک عروسی نماد شیرین کامی و به سرانجام رسیدن وصلت شکل گرفته است، به همین خاطر تا زمانی که چیزی معلوم نشده سرو شیرینی و کیک عروسی معنایی ندارد.
مراسم کبین کسمه یکی از آداب عروسی و تشریفات عروسی است که بین همه اقوام رایج بوده و به معنی عقدکنان است. در کبین کسمه چند دختر مجرد پارچه سفید بر سر عروس و داماد نگه میدارند و روی آن قند میسابند. این کار معنا و مفهوم زیادی دارد، در واقع قند سابیدن روی سر عروس و داماد به معنی بارش شادی و خوشبختی در زندگی آن دو زوج است. جالب است بدانید بسیاری از اقوام ایرانی عقیده دارند که دختران مجردی که گوشه پارچه سفید را نگه میدارند به زودی راهی خانه بخت میشوند. حتی بعضی دختران از این کار برای گشایش بخت خود استفاده میکنند.
از آداب عروسی ترکها این است که در کبین کسمه بستگان عروس یک چاقو به زیر سفره عقد گذاشته یا یک ظرف جیوهای به دست عروس میدهند، این کار نماد به لرزه در آوردن دل داماد توسط عروس است.
شال سرخ به کمر یکی دیگر از آداب عروسی و تشریفات عروسی ترکها است و در بین همه اقوام ترک در همه جای ایران رایج است. این رسم در مراسم عقد برگزار میشود و به این شکل است که برادر عروس شال قرمزی را سه بار به دور عروس میگرداند و در آخر آن را به کمر عروس میبندد. در همین حال برادر عروس برای خواهرش آرزوی خوشبختی و به دنیا آوردن هفت پسر و یک دختر میکند. بعضی از اقوام در وسط این شال، پول گذاشته و به عروس هدیه میدهند.
حنا قویما ( حنا بندان ) یکی از تشریفات عروسی رایج بین ایرانیها بوده و هر قومی با هر آداب عروسی این مراسم را برگزار میکند. حنا بندان یا حنا قویما یک شب قبل از مراسم عروسی در منزل عروس و داماد برگزار میشود. خانواده عروس باید یک چمدان پر از لباس و وسایل دیگر از جمله کفش، حوله، وسایل بهداشتی و آرایشی و... برای عروس آماده کنند و آن چمدان را در حضور همه باز کنند و وسایل آن را در حضور همگان نشان دهند. همچنین از دیگر آداب عروسی در این شب این است که عروس یک لباس قرمز رنگ به تن میکند و هزینه تشریفات مجلس به عهده پدر عروس است.
لیست بهترین آتلیه های عکاسی تهران
مراسم اولیه عروسی ترکها معنا و مفهوم زیادی دارد زیرا دختر از خانه پدری و خانوادهاش جدا شده و به خانه داماد میرود. آداب عروسی به این صورت است که بعد از تمام شدن مراسم عروسی ، پدر عروس باید پیشانی دخترش را ببوسد، او را از زیر قرآن رد کرده و به خانه داماد بفرستد. این صحنه در همه عروسیها احساسات زیادی به همراه میآورد و غالباً همه افراد حاضر در مراسم عروسی را تحت تأثیر قرار میدهد.
یکی از تشریفات عروسی در این هنگام این است که مادر عروس چراغهای نفتی را به دست زنان بزرگ فامیل میدهد تا هنگام عروس برون همراه خود ببرند. این کار نماد آن است که عروس با رفتن به خانه داماد، همراه خود نور و روشنایی میبرد.
از جمله آداب عروسی ترکها این است که خانواده داماد دست و پای یک مرغ را ربان میزنند و به زوج هدیه میدهند؛ این هدیه به معنای سرزندگی و آغاز زاد و ولد زوج است. در این حین مادر عروس برای اینکه دخترش فرزندان زیادی به دنیا آورد دعا میکند.
کردها از جمله معدود اقوامی هستند که بسیاری از آداب عروسی قدیمی خود را تا امروز حفظ کردهاند، در واقع کردها افرادی هستند که به تشریفات عروسی سنتی اهمیت زیادی میدهند.
مراسم خوازمنی یا همان خواستگاری اولین گام برای پیوند دو نفر به حساب میآید. پسر خانواده بعد از اینکه دختر مورد علاقه خود را برای ازدواج و سپری کردن باقی عمرش انتخاب کرد، مادر خود را در جریان میگذارد. آداب عروسی کردها به این شکل است که مادر داماد به خانه خانواده دختر میرود و اگر در مورد دختر نظرش مثبت بود، جلسه دیگری با حضور پدر و بزرگان داماد برگزار میشود. سپس اگر نظر پدر دختر مثبت باشد، باقی آداب عروسی انجام میشود تا نوبت مراسم عروسی برسد.
مراسم دزورائی یکی از تشریفات عروسی رایج بین همه اقوام است، دزورائی همان مراسم نامزدی و دومین مرحله از آداب عروسی است که آغاز پیوند عروس و داماد به شمار میآید. هزینه مراسم نامزدی و تشریفات مجلس تمام و کمال به عهده داماد است، همچنین داماد باید یک دست لباس کامل به همراه یک سرویس طلا به عروس هدیه دهد. از آداب عروسی و تشریفات عروسی کردها این است که داماد در همه اعیاد و مناسبتها به عروس خانم کادویی هدیه دهد.
همانطور که گفتیم حنا بندان یکی از تشریفات عروسی است که در بین همه اقوام ایرانی برگزار میشود و هر کدام آداب عروسی خاصی برای این مراسم دارند، اما کردها آداب و رسوم منحصر به فردی برای مراسم حنا بندان دارند.
از آداب عروسی کردی این است که در مراسم حنابندان یکی از پیرزنهای فامیل داماد مسئول میشود تا جهاز عروس را به خانه داماد ببرد. به این پیرزن در زبان کردی پاخسو میگویند و او معمولاً اندازه یک زن جوان نیرو دارد.
همچنین پاخسو جایگزین سالن زیبایی برای عروس میشود، یعنی آرایش عروس به عهده پاخسو است، اینکه پاخسوی مراسم حنابندان در آرایشگری مهارت داشته باشد یا نه کاملاً به شانس عروس بستگی دارد.
آداب عروسی در بین کردها به این گونه است که آنها هفت روز مراسم عروسی برگزار میکنند. البته بعضی خانوادهها هم تنها دو تا سه روز را برای پیوند دو نفر جشن میگیرند.
یکی از هیجان انگیزترین آداب عروسی کردی ، رقص کردی است، این رقص میتواند دسته جمعی یا دو به دو انجام شود.
کردها دوست دارند بیشتر از یک وعده از مهمانان خود پذیرایی کنند، در نتیجه مراسم عروسی آنها از سرو ناهار شروع شده و تا پایان شام عروسی ادامه پیدا میکند. برخی خانوادههای کردی علاقه دارند تا در مراسم عروسی سرگرمیهای بیشتری برای مهمانان خود به وجود آورند؛ به عنوان مثال برخی از آنها در این مراسم ابزار تیراندازی و سوارکاری مهیا کرده و به این کارها مشغول میشوند. هزینه تشریفات عروسی در بین کردها به عهده خانواده داماد است.
لرها آداب عروسی خاصی برای مراسم عروسی دارند و باید اعتراف کنیم که اینها پایبندترین اقوام به آداب عروسی هستند. لرها آداب عروسی زیادی دارند، این آداب نسل به نسل منتقل شده و به نسلهای بعدی نیز انتقال پیدا میکند.
کیخایی یکی از تشریفات عروسی است که به اسم خواستگاری در بین همه اقوام رایج است. آداب عروسی در مراسم کیخایی به این شکل است که ریش سفیدهای خاندان داماد به خانه دختر رفته و اخلاق و شخصیت داماد را تائید میکنند، همچنین به خانواده عروس تضمین میدهند که داماد میتواند دختر آنها را خوشبخت کند. این تضمین باعث میشود تا خانواده عروس با ازدواج دخترشان موافقت کنند.
بعد از اینکه خانواده دختر موافقت خود را اعلام کردند، بزرگان خانواده درباره مقدار مهریه و شیربها تصمیم گیری میکنند.
همه لرها در آداب عروسی خود برگزاری مراسم حنابندان را دارند، این مراسم یک شب قبل از مراسم عروسی در خانه عروس جشن گرفته میشود. بخشی از آداب عروسی در مراسم حنابندان به این صورت است که همه خانمها مشغول خواندن آوازی محلی هستند و یکی از زنهای جا افتاده فامیل دست و پای عروس را حنا میگیرد و برای او آرزوی شادی میکند. در آداب عروسی لرها حنا گذاشتن بر دست و پای عروس نماد خوشبختی او در زندگی مشترکش است.
لرها آداب عروسی خاصی برای خود دارند که یکی از جالبترین آنها رسم عروس برون است. در عروس برون که بعد از مراسم عروسی برگزار میشود، مادر عروس هنگام خداحافظی از دخترش، حلوایی که با کره حیوانی درست کرده را به خانواده داماد هدیه میدهد.
در این میان موسیقی محلی لری پخش میشود و افراد حاضر رقص دسته جمعی انجام میدهند. این رقص و آواز با ریتم آرام شروع شده و در نهایت با آوای سرنا و تنبک و دهل شور میگیرد. البته استفاده از این ابزار موسیقی در مراسم عروسی بیشتر در بین روستاییان و عشایر دیده میشود.
اولین بخش از آداب عروسی بلوچها مراسم گندونن یا خواستگاری است. بلوچها بعد از اینکه دختر مورد نظرشان را انتخاب کردند به خواستگاری او رفته و اگر دو طرف موافق باشند، جلسهای برای حلقه کنان تدارک میبینند. حلقه کنان مراسمی است که در آن خانواده داماد یک حلقه به همراه چادر نماز، روسری، سجاده و قرآن به خانه عروس میبرند. حلقه در دست عروس نشان دهنده این است که خانواده داماد، عروس را برای پسر خود نشان کردهاند.
مراسم هبرجنی یا بربند مال همان بله برون است که در آداب عروسی اکثر قومهای ایرانی دیده میشود. در این مراسم بزرگان فامیل جمع میشوند و برای تعیین میزان مهریه عروس تصمیم میگیرند.
یکی دیگر از آداب عروسی بلوچها که ممکن است برای سایر اقوام جالب باشد، مراسم جل بندی است. جل در اصطلاح بلوچی به معنی پارچه است، در واقع در این مراسم پارچهای که با سوزن دوزی تزئین شده را در پنجره یک اتاق میبندند. از این پارچه به عنوان یک پرده استفاده میشود، به این معنی که تا روز عروسی کسی عروس را نبیند و او از شر شیاطین دور بماند.
ازدواج یک رویداد مهم و بزرگ در زندگی انسان است و آداب عروسی بین قومهای مختلف ایران متفاوت است. در ایران به دلیل تنوع قومی و فرهنگی، ازدواج به شکلهای مختلفی برگزار میشود و هر یک از آنها ویژگیهای خاص خود را دارند. برای مثال قوم بختیاری مراسم ازدواج مهرگانی دارند که در آن پسر و دختر نسبت به هم مهری ( ازدواج ) میبندند. در بعضی از قومهای شمالی ایران، مراسم گلدوزی رواج دارد که در آن داماد گلهایی را به عروس هدیه میدهد. با دانستن نکاتی که گفتیم، نسبت به رسومات همسر و خانواده او آَشنایی پیدا کردید؛ برای اینکه از انتخاب خود مطمئن شوید، بهتر است قبل از ازدواج به سراغ مشاور ازدواج بروید.