فرش ایرانی ؛ بزرگترین یادگار تاریخ کشورمان را بیشتر بشناسیم!

فرش ایرانی آینه طبیعت، اقلیم و فراز و فرود‌های تاریخ سرزمین ما ایران است. مردمان ایران زمین، از هر گوشه این دیار پهناور و زیبا، طبیعت و پیچیدگی‌های روان و داستان‌های انسانی را بر آینه‌ای تمام قد تاباندند تا ایران همیشه با نام فرش شناخته شود.

زنان و مردانی که در طول تاریخ، با وسواس و حوصله بی‌نظیر، نقش‌های بومی و ملی را با گره‌های ریز به یکدیگر پیوند زدند، کاخی عظیم را بنا نهادند که شکوه ملت ما را به یاد جهانیان بیاورد. هر قوم و ملتی در سراسر جهان به هنر و فرهنگ باستانیان خود می‌نازد، گاهی قصرهای باشکوه، گاهی دوره‌ی شکوهی در تاریخ، گاهی آنچه طبیعت به رایگان ارزانی داشته است و گاهی حماسه‌ای پر شکوه دستمایه آن هستند که مردم کشوری خود را آبرومند و بزرگ معرفی کنند. تاریخ طولانی ایران برای ما فرزندانش هم یادگارهای بسیاری بر جای گذاشته است و هر هزارم آن غرور آفرین است؛ اما به راستی فرش ایرانی قله تمام زیبایی‌های فرهنگ ایرانی است.

شاید برای شما هم جالب باشد: اشنایی با اسامی استودیو عکاسی در تهران

چهره و نمای طبیعت، احساسات و داستان‌های فولکلور محلی، حماسه‌ها، شکست‌ها و پیروزی‌ها، شادی‌ها و جشن‌ها و چهره ایران عزیز ما به تمامی در فرش ایرانی خودنمایی می‌کند. استادان فرش‌باف تمام مصالح خود را از طبیعت می‌گیرند، رنگ‌های گیاهی را با ابریشم و پشم و پنبه آمیخته‌اند تا نقش‌هایی جاودان بر فرش ایرانی بیندازند. در این مقاله از بیاتوعروسی “راهنمای معرفی باغ و تالار عروسی“، برای شما از فرش ایرانی و انواع فرش ایرانی بیشتر خواهیم گفت؛ همراه ما باشید.

 تاریخچه فرش ایرانی ؛ منظومه‌ای از عشق مردم سرزمین پارس

فرش ایرانی شاید تنها باقی مانده از دنیا باستان باشد که علی رقم مقاومت پایین در برابر ناملایمی‌های طبیعت و خطر پوسیدگی، مدام و نسل به نسل در تونل زمان انتقال یافته تا به دست ما برسد. از 2500 سال پیش که هنر بافتن فرش تکمیل گردید تا به امروز شاهد تغییر چندانی نبوده است و با همان تکنیک و هنر در هر گوشه‌ای داری بر پا گشته تا برای آسودن آدمی هدیه‌ای گران‌قدر آماد شود. شاید نتوان این هنر و فرهنگ را فقط مخصوص به ایران دانست و از چین تا ترکستان و تمام کشورهایی که روزی زیر سایه امپراتوری عظیم ایرانیان روزگار می‌گذرانند، ریشه‌های آن دیده می‌شود؛ اما تمام هنر شناسان و کارشناسان اعتقاد دارند که کیفیت، تنوع رنگ‌ها و اشکال در فرش ایرانی بی‌نظیر و بی‌همتا است.

اولین بارقه‌های هنر فرش ایرانی در زمان هخامنشیان دیده می‌شود و در کتب تاریخی از تحیر اسکندر مقدونی در برابر فرش ایرانی سخن گفته شده است؛ کسی که شاید از روی خشم و ناتوانی در برابر زیبایی این هنر آن را به آتش کشید. فرش عظیم و عجیب بهارستان که در زمان ساسانیان شهرتی جهانی داشت را هم باید به گفته‌های مورخین باستان شناسان افزود؛ در ادامه در مورد این فرش برای شما بیشتر خواهیم گفت. در دوره‌های سلجوقیان و ایلخانیان نیز هنر بافت فرش ایرانی صنعت گسترده بود و تاجران از سراسر دنیا برای خرید آن به ایران می‌آمدند. پادشاهان هنر دوست صفوی اما توجه‌ای ویژه به انواع فرش ایرانی داشتند و جمع آوری استادید بزرگ و دادن امکان برای پروراندن این هنر، باعث خلق بسیاری از فرش های معروف ایرانی گردید. این هنر باستانی در هر دوره‌ای، چه با توجه و چه بدون توجه حکما و پادشاهان، به رشد و بالندگی خود ادامه داد تا ما امروز به اصالت فرش ایرانی مغرور و سربلند باشیم.

قدیمی ترین فرش ایرانی جهان: قالی پازیریک

در بافت فرش ایرانی از الیافی مانند پشم، ابریشم و پنبه استفاده می‌شود که در طول زمان پوسیده و از بین می‌روند؛ این اتفاق باعث آن شده است که فرش های ایرانی در طول تاریخ دوام نیاورند و تنها تکرار این هنر آن را جاودان نگه داشته است. در این میان، یخ و سرمای سیبری به داد یک فرش ایرانی باستانی رسیده است، قدیمی‌ترین فرش باستانی که قدمتی در حدود 2000 سال دارد.

پرفسور باستان شناس روسی، سرگی رودنکو وقتی در منطقه یخی آلتای سیبری درون قبر یک پادشاه سکایی را جستجو می‌کرد، فرشی را یافت که به علت یخبندان از شر پوسیدگی در امان مانده بود. این فرش که در دره پازیریک کشف گردید به همین نام نیز شهره است و حالا در موزه آرمیتاژ سن‌پترزبورگ نگه داری می‌شود. در حاشیه این قالی مربعی شکل که حدود دو متر مربع مساحت دارد، گل و تصاویر سوارکاران دیده می‌شود؛ همچنین در طراحی نقشه حرفه‌ای آن از آهوهای ایرانی در حال چرا، جانوران افسانه‌ای با سر عقاب و بدن شیر، اسب‌ها و گوزن خالدار ایرانی استفاده شده است و همین نکات در کنار شباهت نقوش فرش به سنگ‌تراشی‌های تخته جمشید باعث آن شد که اصالت فرش ایرانی پازیریک اثبات شود. در هر سانتی متر از این فرش، 36 گره استفاده شده است و رنگ‌های سبز، آجری، قرمز تیره، آبی و قهوه‌ای در آن دیده می‌شود. هرچند محققان هنوز موفق به تخمین دقیق قدمت این فرش نشده‌اند، اما تاریخچه آن به دوره ماد‌ها و یا پارت‌ها مرتبط دانسته می‌شود. تکنیک حرفه‌ای این فرش نشان‌ دهنده آن است که از زمانی بسیار پیش‌تر از آن هنر فرش ایرانی رواج داشته است.

فرش ایرانی بهارستان؛ رویای بر باد رفته شقایق‌ها و رایحه‌ی جاودان بهشت

فرهنگ ایرانی پس از هر تاراج و غارتی دوباره مانند درختی جاودان از دل خاک بیرون دمیده است و حیاتی افزون‌تر یافته. این هجوم‌ها اما همیشه ضربات ناگواری بر پیکره فرهنگ ما وارد کرده‌اند؛ نابودی فرش ایرانی و خارق العاده بهارستان یکی از این لطمه‌های سخت است. در دوران شکوه ایران، وقتی ساسانیان از شهر تیسفون بر نیمی از جهان حکومت می‌کردند، فرشی بی‌نظیر و بی‌همتا بافته شد که حالا بسیار شبیه به افسانه به نظر می‌رسد.

فرش ایرانی بهارستان با چیزی در حدود 350 یا 900 متر مربع مساحت، برای تزئین کاخ کسرا به مدت 8 سال بافته شد تا یاد آور باغ همیشه بهار بهشت و یا شاید تصویر آرمانی ایران ما باشد؛ رویایی که توسط اعراب به تاراج رفت و تکه تکه گردید. در ترنج این فرش مرغابی و حوضی به تصویر در آمده بوده است و خیابان‌ها، جدول‌ها، درختان و باغ‌های همیشه بهار در کنار آن خودنمایی می‌کردند. این تصاویر زیبا در اوج شکوه و هنرمندی با انواع سنگ‌های قیمتی و الیاف طلا و نقره تزئین شده بودند تا همه چیز در اوج شکوه خود باشد. هنرمندان باستانی ما در فرش بهارستان از طلا برای نمایش خاک، از مروارید برای سنگ‌های سفید، از جواهرات بلورین برای آب، از زمرد برای برگ، از طلا و نقره برای تنه درختان و شاخه‌ها، از سنگ‌های قیمتی برای میوه‌ها و از ابریشم برای گل‌ها استفاده کرده بودند تا باغ بهشت آن‌ها به دور از هر گونه کجی، ناراستی و نقص باشد. این فرش ایرانی عظیم پس از غارت تیسفون به دست اعراب به تاراج رفت؛ آن‌ها این فرش عظیم 2 تنی را تا مدینه به همراه بردند و به دستور خلیفه فرش تکه تکه و بین مهاجرین و انصار تقسیم گردید.

این فرش ایرانی که حالا بیشتر چیزی شبیه به افسانه به نظر می‌آید برای ابد در قلب ما ایرانیان، به عنوان رویای جهانی آزاد و کامل باقی خواهد ماند. در ادامه انواع فرش ایرانی را بررسی خواهیم کرد تا به اصالت فرش ایرانی بیشتر پی ببرید.

انواع فرش ایرانی ؛ به باغ بهشت فرش ایرانی خوش آمدید

انواع فرش ایرانی در هر فرهنگ و زیست بوم کشور چهار فصل ما، با روان آدمیان، افسانه‌ها و خلق و خو‌های آن‌ها گره خورده است و تمام این‌ها باعث آن است که شکل و شمایلی ویژه بیابد. الیاف و رنگ‌هایی که در هر منطقه وجود داشته است و استادی که این هنر را گسترش داده‌اند نیز در این تنوع بی‌تأثیر نبوده‌اند. تنوع فرش ایرانی آن را شکل چشم گیرتر از هر نمونه دیگر و به باغی عظیم با گل‌ها و درختانی در رنگ‌ها و شکل‌های متفاوت تبدیل کرده است. با توجه به تنوع اقوام، زبان‌ها، اقلیم‌ها و آیین‌ها در کشور ما ایران، فرش ایرانی اصل از نظر بافت، نقش و طرح و پشم مورد استفاده متفاوت است و آشنایی با آن‌ها خالی از لطف نیست.

انواع فرش ایرانی : فرش ایرانی تبریز

فرش ایرانی تبریز از گران قیمت‌ترین فرش‌های کشور ما و بسیار باکیفیت است. در شهرهای متخلف آذربایجان این فرش ایرانی با طرح‌ها و نقوش مختلفی بافته می‌شود و زنان و مردان در کارگاه‌های خود به صورت شبانه روزی نقش‌هایی بی‌نظیر بر دار قالی خانه خود می‌زنند. از ویژگی‌های بارز این فرش بافه‌های کوتاه‌تر، نازک‌تر و سبک‌تر است که باعث شده است که این فرش نسبت به فرش‌ های ایرانی دستباف دیگر وزن کمتری داشته باشد و حمل و نقل آن آسان گردد. در بافت فرش تبریز از پشم زبر‌تر و خشن‌تری استفاده می‌شود که باعث کمتر بودن حالت مخملی آن نسبت به سایر فرش‌ها است. در طراحی نقوش این فرش از طرحی مدالی در وسط و نقوش اسلیمی، بید مجنون و سرو در اطراف بهره برده می‌شود و با رنگ‌های اکثراً تیره خودنمایی می‌کند. از انواع نقش و نگار‌های فرش تبریز می‌توان به طرح هریس، سالاری و ماهی علیا اشاره کرد.

انواع فرش ایرانی : فرش ایرانی اصفهان

اصفهان پایتخت فرهنگی ایران است و به نصف جهان شهرت دارد. در روزگار صفویه، وقتی این شهر زیباترین شهر جهان لقب داشت، هنر بافتن فرش ایرانی نیز در آن به اوج درخشش خود رسید. از همان زمان تا کنون فرش ایرانی اصفهان با نقش‌های قدیمی خود پیش آمده است و امروزه کارگاه‌های بافندگی مانند سیرافیان، داوری، انتشار و حقیقی شهرتی جهانی دارند. در طرح و نقش فرش اصفهان از طرح کاشی‌کاری‌های مساجد، باغ‌ها و کاخ‌ها بسیار ایده گرفته شده است و همه چیز در گردشی بی‌نهایت از زیبایی جلوه می‌کند. الگو لچک ترنج در فرش ایرانی اصفهان بسیار دیده می‌شود و در میانه آن گردش ساقه‌های خطایی و گل‌های شاه عباسی این طرح را به قابی زنده و پوینده تبدیل کرده است. کیفیت بالای الگو، طرح و جنس الیاف باعث شده است که فرش اصفهان با ضخامت کم و تراکم گره بالا، از کیفیت خیلی خوبی برخوردار باشد. در این فرش‌ رنگ‌هایی مانند لاکی، آبی، کرم، بژ، خاکی و سرمه‌ای بسیار دیده‌ می‌شود.

انواع فرش ایرانی : فرش ایرانی کرمان

مردم شهر کرمان از اصیل‌ترین و قدیمی‌ترین اقوام ایرانی هستند و در بافتن فرش ایرانی مهارتی ستودنی دارند. در فرش کلاسیک کرمانی رنگ قرمز به عنوان زمینه کاربرد بسیاری دارد و با طرح مدالی در مرکز و حاشیه پهن گل‌دار شناخته می‌شود. طرح‌های گوناگون دیگری برای این فرش ایرانی اعم از طرح خوشه انگور، گلدانی و درختی، سبزی کار چمنی، برگ چغندری، ستونی سی و سه پل، قاب قرآنی، لچک ترنج، بته جغه‌ای، گل فرنگ، گوبلن، شکارگاه، افشان، بازوبندی و خشتی نیز فراگیری بسیاری دارد؛ البته بسته به منطقه‌ای که فرش در آن بافته می‌شود، تفاوت‌هایی وجود دارد که تماماً نشان دهنده صلابت و فراز و فرود‌های تاریخی مردم استان و شهر کرمان است. در بافت فرش ایرانی کرمانی از سه پود در میان رج‌ها استفاده می‌شود که یکی از آن‌ها نازک و دوتای دیگر ضخیم هستند و از پشم مرغوب برای پرز و نخ پنبه برای تار و پود بهره برده می‌شود. لازم به ذکر است که بافت فرش کرمان بسیار تحت تأثیر استادان اصفهانی قرار دارد و شباهت‌هایی میان آن‌ها دیده می‌شود. امروزه نوعی فرش ایرانی مدرن در کرمان بافته می‌شود که کرمان – لوار نام دارد و تماماً با گل‌دار و دارای رنگ‌های شفاف و براق است.

انواع فرش ایرانی : فرش ایرانی کردستان

استان کردستان مهد مادری مردمی توانا و سلحشور است که زندگی خود را در این منطقه کوهستانی می‌گذرانند. اقلیم و خلق و خوی این مردم در فرش ایرانی کردستان تأثیر گذاشته است و به آن صلابت و جدیتی خاص بخشیده است. فرش کردستان قدمتی 400 ساله دارد و در حد قاجاری از محبوبیت به سزایی در میان درباریان برخوردار بوده است و نمونه‌های گران قدری از آن باقی مانده است. برای بافت این فرش ایرانی از پشم خشن شتر به جای پشم گوسفند استفاده می‌شود و همین مطلب به آن ضخامت، زبری و حالتی خشن داده است که با بافت‌های درشت شناخته می‌گردد. در نقوش فرش کردستان از خطوط شکسته و طرح‌های پر زاویه استفاده می‌شود و اشکال آن کار، امور روزمره، زندگی، ازدواج، فرزند آوری و دعا را به نمایش می‌گذارند. در بافت این فرش ایرانی اصیل از رنگ‌های زرد مایل به سبز، قهوه‌ای و قرمز استفاده می‌گردد. قابل توجه است که فرش کردستان به سه سبک سنه (سنندج)، بیجار (گروس) و عشایری تقسیم می‌گردد.

انواع فرش ایرانی : فرش ایرانی قم

فرش ایرانی قم این روزها یکی از پر طرفدار‌ترین فرش ‌های ایرانی در سطح جهان است و از کشورهای بسیاری طرفدار دارد. این فرش به خاطر کیفیت بالا، ظرافت، تنوع طرح و نقشه و تنوع رنگ چشم هر بیننده‌ای را به خود خیره می‌کند. یکی از دلایل مقبولیت فرش ایرانی قم مهارت بالای بافندگان است که در نتیجه بافتی بسیار ریز و متراکم را در پی دارد؛ در هر متر مربع از فرش قم چیزی در حدود یک میلیون گره استفاده می‌گردد. نخ ابریشمی و پود کشی با نخ پنبه و همچنین پرز‌های کوتاه این فرش باعث آن است که ظرافت، لطافت و دقت بافت این فرش باور نکردنی بنظر برسد و نشان دهنده مهارت بالای استاد‌کارهای این شهر است. در بافت این فرش ایرانی ابریشم از طرح‌هایی مانند بوته‌ای، هندسی، شاه عباسی، لچک ترنج، محرمات، کف ساده، گل فرنگ، ظن السلطان، درختی، شکارگاه و بندی خشتی استفاده می‌شود. فرش ایرانی قم در رنگ‌های متنوع و باکیفیت طبیعی تولید می‌شود که دوام و ارزش آن را افزایش می‌دهند، این رنگ‌ها شامل لاکی روشن و تیره، نخودی، طلایی، مسی، آبی روشن و سیر، قهوه‌ای سوخته و روشن، سرمه‌ای، کرم روشن و تیره هستند.

انواع فرش ایرانی : فرش ایرانی نائین

شهر زیبای نائین را همه با فرش های ایرانی زیبا و بی‌نظیرش می‌شناسند؛ رواج این حرفه در این شهر به گونه‌ای است که شما خانه‌ای را بدون دار قالی در آن نمی‌یابید. همین نکته باعث آن شده است که فرش نائین از کیفیت بالایی برخوردار باشد و با رنگ‌های زیبا، آرامش بخش و رویاگونه جلوه فروشی بی‌نظری بیابد. در رنگ آمیزی نخ‌های فرش ایرانی نائین که یکی از فرش‌های معروف ایرانی به شمار می‌آید، از یازده رنگ اصلی و چهار رنگ فرعی استفاده می‌گردد. رنگ‌های اصلی عبارت‌اند از کرم یا نخودی، خاکی باز، خاکی سیر، قهوه‌ای، عنابی، نیلی (سرمه‌ای)، لاجوردی، آبی سیر، آبی باز (آسمانی)، لاکی، فیلی – موشی؛ و رنگ‌های فرعی عبارت‌اند از یشمی، ماشی، سبز، مسی – صورتی. کیفیت پشم فرش ایرانی نائین در ایران بی‌نظیر است و به جرأت می‌توان گفت در هیچ جای ایران همتا و رقیبی ندارد. در طرح‌های فرش نائین از طرح شاه عباسی و لچک ترنج با ترکیب اسلیمی و ختایی استفاده می‌گردد تا اصالت فرش ایرانی یادآور فرهنگ غنی این مرز و بوم باشد.

انتخاب فرش ایرانی برای جهیزیه خانه شما

فرش ایرانی کالایی بسیار ارزشمند است و خرید آن می‌تواند نوعی سرمایه‌گذاری باشد. این فرش‌های زیبا در سراسر جهان طرفدار دارند و فروش فرش ایرانی اصل در تمام کشورهای جهان از بازار‌های داغ محسوب می‌شود. شما در صورت داشتن هزینه کافی برای خرید انواع فرش ایرانی دست‌باف باید به نوع دکوراسیون و رنگ‌بندی مدنظر خود توجه کنید. همچنین جنس، طرح و نقشه، رنگ و قیمت نیز از عناصر بسیار تأثیرگذار هستند. در صورت کافی نبود بودجه می‌توانید به سراغ فرش ایرانی ماشینی و فرش ایرانی مدرن بروید؛ حتما شما هم در آینده یک قطعه فرش ایرانی دستباف تهیه خواهید کرد. به شما این وعده را می‌دهیم که در مقاله‌ای دیگر بیشتر در مورد نحوه انتخاب فرش ایرانی برای جهیزیه‌، توضیحات جامع و کاملی را آماده کنیم.

حتما بخوانید: راهنمای جامع انتخاب فرش برای خرید جهیزیه یا تغییر دکوراسیون

کلام آخر فرش ایرانی

در هر گوش از جهان، قالی و فرش ایرانی زینت بخش خانه‌ها است و مردمی که به فرهنگ و هنر ارزش می‌گذارند، قدرشناس هنر دست مردم این سرزمین زیبا هستند. نمایشگاه‌ها و بازارهای فرش ایرانی در کشور‌های مختلف جهان با جلال و شکوه خاصی برگزار می‌شوند، برای آنکه به مردم جهان این اثر هنری که تاریخی طولانی دارد و هنوز کاربردی محسوب می‌شود را به نظاره بنشینند. در نقاط جهان، از اروپا گرفته تا آمریکا و آسیا تا آفریقا و اقیانوسیه، فرش های معروف ایرانی خودنمایی می‌کنند و در تمام جهان نمونه‌های مشهور آن اعم از فرش ایرانی در انگلستان ، فرش ایرانی ونکوور ، فرش ایرانی در تورنتو و فرش ایرانی در آمریکا همچون گنجینه‌ای گران‌بها در موزه‌ها نگه‌داری می‌شوند. شما در این مقاله با انواع فرش ایرانی بیشتر آشنا شدید و برای کسب اطلاعات بیشتر می‌توانید به موزه‌های فرش مراجعه کنید و چشمان خود مهمان این نغمه‌های رنگ و لطافت بنمایید.

سایت جامع و کامل بیاتو عروسی، به عنوان اولین و بزرگ‌ترین سایت معرفی خدمات عروسی برای راهنمایی زوج‌ها خوشبخت در اختیار شما قرار دارد. شما برای یافتن بهترین خدمات عروسی شهر و شهرستان خود می‌توانید به سایت ما مراجعه کنید و پس از تماشای نمونه کارها با مورد باب طبع خود تماس حاصل فرمایید. تحقیق و مقایسه رمز بهترین انتخاب‌ها برای ساختن شب رویایی زندگی شماست؛ این مهم در سایت ما به بهترین شکل و با دسترسی آسان فراهم شده است.